Nic jednak nie jest złote, co się świeci. Znane przysłowie świetnie sprawdza się zarówno jako życiowa metafora przy zakupie złota, jak i dosłowna wskazówka dla inwestorów. Oszustwa związane z podrabianiem cennych kruszców, tj. oszustwa za pomocą automatów do handlu znakowanego złoto lub sygnowany złoty bar, mają równo długą tradycję, jak same metale. Nie są w stanie opatentować praw fizyki, które pomagają nam z wytworzeń autentyczność rzeczywistego bar srebra i złota. Czy wydaje się skomplikowane? To tylko złudzenie. Tekst ten w szybki i prosty sposób pozwoli ci opanować podstawy i stać się świadomym inwestorem wakującym wiedzę na temat kupionych monet i sztabek.
Bez wątpienia wiele z nas zostało nauczone prostych sposobów, aby poznać fałszywy rewers banknotu już w dzieciństwie. Obserwowaliśmy je w każdej różnicy w poszukiwaniu marki wodnej. Widzieliśmy specjalną strukturę papieru głównego, na którym wydrukowano te monety, zupełnie inną niż zwykły papier, z którego zrobiono designed do dla notatników, książek i gazet. Niektórzy dowiedział się, jak zarezerwować ciasną strefę hologramową z metalizowanej farby, która zmienia kierunek pod w różnych kierunkach. Wszyscy natomiast byliśmy świadkami równania bankowego, które miało miejsce pod lampą UV przed personelu skanowania w każdym sklepie.
Ryzyko inwestycyjne i właściwości metali
Jedynym powodem, dla którego wiele osób nie inwestuje w kruszce, jest lęk przed mistyfikacją. Fascynuje nas na co dzień i jest to regularnie podłączane, zakupione przez banki oraz media, którymi zarządzali. Obawy te można usunąć z prostotą. Tak prosta była możliwość nabycia umiejętności rozpoznawania fałszywego pieniądza, tak samo łatwo jest powtarzać te same rzeczy z metalami. Najlepszym nauczycielem jest praktyka, która doprowadziła również do fałszerstw.
Tworzenie dobrych podróbek to trudna i kosztowna działalność. Wymaga czasami dostępu do drogiego sprzętu lub fachowców, którzy za swoje usługi z pewnością nie płacą grosza. Przykładem, pokazującym skąd bierze się rosnące ryzyko związane z niskimi cenami platyny jest niewłaściwy stosunek ceny do ceny złota. Im wyżej znajduje się niebieska linia, tym droższe jest złoto względem platyny.
Metale i ich właściwości
Platyna jest dużo gęstsza niż złoto. Platynę lepiej rozpoznać, ponieważ ma właściwości magnetyczne inne niż złoto. Z komputera być może nawiązane, za pośrednictwem linii sumy i nieodpowiedniego rodzaju przenośnego oprogramowania, różnice między dźwiękiem platyny a innych metali.
Gwarancje pewności autentyczności oferują nam natomiast specyficzne wykonania różnego typu blisterów, w których są sprzedawane np. różne typy sztabek złota lub srebra. Te blaszane blistry noszą nazwę CertiPack lub CertiCard. Dla osoby zainteresowanej zakupem sztabki w certipaku daje to dobre zabezpieczenie autentyczności tego metalu, jednak ten rodzaj zakupu jest droższy.
Zabezpieczenia i ryzyka
Jest to niebezpieczne dla mniej doświadczonych inwestorów, stopień zaufania osiągany z samego opakowania wynosi 100%. Certipak można podrobić, a laik nie zobaczy różnicy, na co zwracać uwagę przy oględzinach. Zaostrza to ryzyko przy zakupach online. Patrząc na fotografie, mógłbyś odpowiedzieć na pytanie: czy jesteś w stanie rozróżnić, które z tych sztabek są prawdziwe? Ponieważ fałszerstwa sztabek są jeszcze precyzyjniejsze niż te, jakie czynione są z fotografii do ogłoszeń, nie zdziałasz nic z analizą zdjęć.
Sztabkę w certypaku można kupić będąc pewnym jednego, musimy osobiście u sprzedawcy sprawdzić. Jeśli kupujesz złoto w certipaku na własną rękę, musisz nauczyć się rozpoznawać ich legalność. Co jeszcze powinniśmy brać pod uwagę, patrząc na to zabezpieczenie sztabek z metalem szlachetnym? Najważniejsze to oględzinowa ocena opakowania. Za pomocą mikroskopu oglądamy połączenie opakowania z wkładką i nie może ono być odprucie lub przedziurawione.
Numery seryjne i dodatkowe zabezpieczenia
Z numerami seryjnymi jest to prosta sprawa, ponieważ możemy skorzystać z aplikacji, aby zobaczyć, czy numer jest autentyczny. Następnie sprawdzamy interesujący nas produkt na stronie producenta.
Oprócz luminescencyjnych wzorów, opakowanie sztabek nie jest stworzone w oparciu o mocne baterie, nie zakłócają one badań spektrometrem lub metodą magnetyczną. Nie są to jednak idealnie bezpieczne metody.
CERTIFICK jest technologicznie zaawansowanym zabezpieczeniem. Nie może być on odpieczętowany ani ponownie zamknięty bez pozostawiania śladów jego naruszenia. Całe opakowanie posiada następujące godności: nazwę mincerza, który go wytworzył, masę, próbę złota, numer seryjny oraz znak autentyczności widoczny tylko pod lampą Wooda.
Dodatkowe zabezpieczenia certyfikatów
Dodatkowe zabezpieczenie znajduje się pomiędzy warstwami opakowania, równa się „cryptoprintowi”. Jeżeli opakowanie zostanie otwarte i ponownie zamknięte, automatycznie pojawi się napis „SAFETY SEAL ANNULLED” i nadruki luminescencyjne nie będą się zgrywać. Przypomnę tylko, że sztabki kupujemy w certipakach za przynajmniej 3-4% więcej niż np. monety o tej samej wadze. A przy próbie odsprzedaży zniszczonego certypaka stracimy tę różnicę.
Sztabka czy moneta? Co trudniej podrobić?
Skoro wiemy, że samemu opakowaniu także nie warto ufać, to zastanówmy się nad formą wartościowego kruszcu najtrudniejszej do podrobienia. W przypadku sztabek producenci nie montują zabezpieczeń na nich. Informacje jakich szukamy to nazwa i ewentualne logo mennicy, próba, waga, numer seryjny. Oczywiście te informacje można łatwo nanieść na walce. Ważne są również wymiary badanego przedmiotu.
Powyższe sprawiają, że jednouncjowe monety są znacznie rzadziej podrabiane. Przeszkadza ich mały rozmiar i związana z nim trudność manipulacyjna. Po prawej stronie widoczna jest Britannia wybita przez angielską The Royal Mint. Ma 4 zabezpieczenia: ukryty obraz, trójząb zamiast kłódki, ruchomy obraz, mikrotekst „DECUS ET TUTAMEN”, co tłumaczy się jako „ozdoba i ochrona”, oraz linie heraldyczne na tarczy Britannii.
Wyróżnia się także Kanadyjski Liść Klonowy wybijany przez Royal Canadian Mint.
Metody weryfikacji autentyczności metali
Mając już teoretyczne wprowadzenie do problemu różnic sztabek i monet, można przejść do konkretnych metod określania autentyczności metali. Na początek przedstawię największe i najbardziej popularne metody. Ich różnice wynikają z złożoności, kosztu narzędzi i wiarygodności, co jest kolejnym argumentem przeciwko zaufaniu jednej z nich.
Badanie ceny rynkowej
Po pierwsze, cena. Zawsze warto jednak zacząć od badania rynkowego cen kruszców – tzw. cena spot. Złoto i srebro można kupić o kilka procent drożej niż cena spot. W przypadku srebra różnica jest nawet 20-40%. W tym wypadku fakt kupowania od kogoś znacznie poniżej średniej ceny sprzedaży skłania nas do zmartwień, a nie do radości.
Ocena wizualna
Następny krok: ocena wizualna. Wyszukaj w Internecie zdjęcia sztabki lub monety, którą chciałbyś kupić w sklepie, tego samego roku i wykonania, a także dokładnie analizuj ofertę. Jeśli znajdziemy fale, mikronapisy, hologramy czy kształty, ale nie znajdziemy ich na zdjęciu, spróbujmy znaleźć je w rzeczywistości.
Mierzenie suwmiarką
Czas przechodzenia do pomiarów absolutnych. Każda mennica ma swoje własne wymiary dla medali/monet/sztabek, które oferują do sprzedaży. Główne parametry monet (średnica i grubość) i sztabek (długość, szerokość, wysokość) są dostępne na stronie producenta, a my użyjemy suwmiarki do ich zbadania. Wartości, które odczytamy, powinny zgadzać się z wartościami katalogowymi.
Badanie gęstości
Objętość x Gęstość = Masa. Już znamy parametry gabarytowe obiektu, więc obliczmy jego objętość i powinniśmy otrzymać masę – tę, jaką powinien mieć dany obiekt. Obiekt zważamy na wadze kuchennej, a robimy to z pewną dokładnością i taką wagę porównujemy z wartością określoną na podstawie obliczeń. Gęstość złota: 19,32 g/cm3; Gęstość srebra: 10,49 g/cm3.
Badanie gęstości metodą Archimedesa
Metoda ta jest podobna do jednego z wielu doświadczeń szkolnych. Służy ona do określenia gęstości kawałka metalu. Wszystko, co musisz zrobić, to zmierzyć wypór cieczy. Potrzebujesz również wagi, szklanki wody, pincety lub nitki oraz obiektu badanego.
Linijka Fischa
W wykorzystaniu wzornika przykładem jest linijka Fisch. Typ monety bulionowej można na przykład zbadać. Bada ona: grubość, średnicę, kształt i wagę. Każdy producent ma własny wzornik. Dostępna jest linijka do jednego typu monety i do kilku typów.
Zjeżdżalnia magnetyczna
Sposób o tyle prosty, że korzysta z cech magnetycznych metali. To jest metoda oceny szybkości opadania monety w zjeżdżalni. To, co ważne, to to, że nie musimy wyciągać monety z kapsla, a sztabki z certyfikatu. Srebro i złoto będą zjeżdżać wolniej od np. wolframu.
Badanie właściwości magnetycznych
Złoto i srebro to diamagnetyki, magnes ich nie przyciągnie, a powinien stawiać im drobną przeciwność. Jeśli złotą monetę położymy na kawałku styropianu unoszącym się na powierzchni misy z wodą, mamy możliwość zobaczyć, jak „odpychamy” je magnesem. Wolfram, tantal, molibden to paramagnetyki, są mało przyciągane przez magnes.
Badanie USG
USG – ultrasonograf jest to, niestety, metoda kiepsko wykorzystana względem swojego potencjału. Badanie polegałoby na obserwacji obrazu przekroju sztabki, bądź monety. Każdy materiał ma określoną prędkość rozchodzenia się w nim fali dźwiękowej. Każda nierówność materiału z pewnością byłaby dostrzegalna.
Test przewodności elektrycznej
Testowanie może obejmować również przewodność elektryczną. W tej kwestii srebro nie ma sobie równego. Przerasta je jedynie złoto. Metal ten ma przewodność elektryczną wynosząca 44,7 MS/m, wolfram 18,52 MS/m. Specjalne testery mierzą przewodność elektryczną materiału.
Spektrometr XRF
Jak już wspomniałem, nie będę zajmować się skomplikowanymi wynikami sporządzanymi przy użyciu laboratoriów chemicznych. Pierwsza metoda polega na użyciu specjalistycznego sprzętu, który jest drogi, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy zł, i dlatego używają go przeważnie mennice i firmy zajmujące się obrotem złotem inwestycyjnym. Po przeanalizowaniu próbki program daje znać, z jakich procentów materiał ten składa się z pewnych pierwiastków chemicznych.
Test dźwięku – najprostsza i dostępna metoda
Badanie metali szlachetnych testem dźwięku jest jednym z najbardziej wiarygodnych. Dodatkowym plusem tego badania jest jego doskonała dostępność. Nie musimy do niego instalować żadnego specjalistycznego programu. Aplikację na swój telefon z systemem operacyjnym Android mamy możliwość ściągnąć za darmo i rozpocząć test dźwięku po kilku minutach od pobrania.
Wystarczy jeden test?
Na pewno, po zapoznaniu się z powyższymi metodami można zauważyć, że praktycznie każdą z nich należy traktować jako dodatkową do kilku innych. Np. wymiary musimy badać w relacji z wagą (bądź gęstością) oraz odpowiednimi właściwościami magnetycznymi. Spektrometr też nie da nam stuprocentowej pewności.
Wystarczy pobrać aplikację i postępować zgodnie z instrukcją, aby przeprowadzić test autentyczności, który polega na uderzeniu monety. Moneta drga i emituje unikatowy dźwięk o barwie uzależnionej od wymiarów i materiału z jakiego jest zrobiona. Autentyczna złota czy srebrna moneta będzie miała charakterystyczny dźwięk, czego nie będzie miała podróbka.
Coin Tester – aplikacja do weryfikacji autentyczności
Aktualnie Coin Tester pozwala na testowanie najpopularniejszych 1-uncjowych monet złotych i srebrnych:
Monety złote:
- Britannia
- Amerykański orzeł
- Wiedeński Filharmonik
- Krugerrand
- Kanadyjski Liść Klonowy
- Australijski Kangur
- Amerykański bizon
Monety srebrne:
- Britannia
- Amerykański orzeł
- Wiedeński Filharmonik
- Krugerrand
- Kanadyjski Liść Klonowy
- Australijski Kangur
W jednym prostym badaniu sprawdzamy wiele wspomnianych wcześniej metod, czyli wzór monety, rozmiar, gęstość (a więc masę), zgodność określaną przy pomocy dźwięku oraz materiał.
Coin Tester to nowa aplikacja wykorzystująca sztuczną inteligencję do uwierzytelniania 1-uncjowych monet złotych i srebrnych. Wraz ze wzrostem ilości wykonanych prób aplikacja „uczy się” i działa dokładniej. Regularnie przeprowadzane są także aktualizacje. Nasza „baza danych” ciągle się rozrasta, dodajemy monety, za które proszą użytkownicy aplikacji. Opracowaliśmy aplikację, ponieważ sami szukaliśmy prostego i taniego narzędzia, aby zweryfikować autentyczność monety. Coin Tester spełnia swoją rolę.
Adam Kalski
